Više od 100 000 ljudi u BiH vraća tuđe kredite, procjena je udruženja žiranata iz Šamca, Modriče, Petrova i Doboja čiji su se predstavnici u subotu u Prijedoru sastali sa ovdašnjim žirantima koji plaćaju tuđe kredite. „Poznati su nam već slučajevi da se zbog plaćanja tuđih kredita raskidaju kumstva, razvode brakovi, okončavaju prijateljstva i zavađaju porodice“, rekao je novinarima Nenad Mirković, jedan od ovdašnjih prevarenih žiranata. Mirković ima svoja dva i treba da vraća pet tuđih kredita ukupnog mjesečnog zaduženja od 3.500 KM. Vlasnik je štanda na buvljoj pijaci „Vilako“ u Prijedoru i dobio je sudsko rješenje za oduzimanje imovine. „Po ovoj pijaci kredite je nudilo 12 službenika samo jedne mikrokreditne organizacije. Njihov je cilj samo da podijele što više kredita, ne zanima ih jeli nosilac kredita uopšte kreditno sposoban – žiranti neka vraćaju“, naveo je Mirković. Predsjednik Udruženja žiranata iz Šamca Jovica Cvjetković rekao je da se zakonska regulativa mora mijenjati budući da je žirant najviše na udaru, a ujedno je potpuno nezaštićen. „Banke i MKO prave takozvane cijepane ugovore gdje jedan ugovor potpisuje sa nosiocem kredita, a drugi sa žirantima i prema kojima krivično i materijalno tereti žirante a ne nosioca kredita“, rekao je Cvjetković. On smatra da je takvo stanje neodrživo i da nijedna od inostranih banaka koje posluju u BiH u svojim matičnim zemljama nema takav pravni sistem niti „tako pogodan teren za pljačku“. „Više od 90 odsto ljudi uredno vraća svoje kredita. Ali među onima koji ne vraćaju, ima organizovanih grupa koji u dogovoru sa službenicima bankama, a posebno MKO, smišljeno varaju žirante znajući da je na njima najveći teret“, tvrdi Cvjetković. On je naveo da je jedan nosilac kredita za 27 mjeseci dobio 28 kredita ukupnog iznosa 610.500 KM. „Žiranti dižu kredite da vraćaju tuđe kredite, pa onda i svoje žirante takođe uvlače u začarani krug koji nema kraja“, dodao je Cvjetković koji je i sam opterećen sa 800 KM rata tuđih kredita mjesečno i sudskim rješenjem o zapljeni imovine. Prema njegovim riječima, poblem je što i banke i MKO daju višestruko veće kredite nago što su nosilac i žiranti kreditno sposobni, a što istovremeno potpuno ignorišu Centralni registar komintenata BiH koji sadrži podatke svih transakcija. „Iako su to dužne, sve banke i MKO niti prijavljuju sve u CRK niti se na tu bazu podataka oslanjaju prilikom dodjele kredita jer računaju ako ne daju one kredit, daće druge banke i MKO te će im izmaći zarada“, smatra Cvjetković. On je rekao da je lično bio žirant nosiocu kredita od 5.000 KM pri čemu mu je banka prećutala da taj nosilac već ima četiri druga kredita od kojih dva već plaćaju žiranti. „Ja kao žirant ni poslije nisam zaštićen, jer mi niko ne garantuje da taj isti nosilac kredita i nakon toga više neće dobijati druge kredite kod drugih banaka ili MKO“, kaže Cvjetković. Član Udruženja žiranata iz Modriče Mika Nikić, inače magistar ekonomije, naglašava ulogu Agencije za bankarstvo RS koja prevarene žirante upućuje na policiju i koja im poručuje da nisu u njenoj zoni odgovornosti. „Nemoguće je da Agencija za bankarstvo RS nije odgovorna za ovu oblast. Ona bi trebalo da licencira ugovore između banaka i MKO i nosilaca kredita i žiranata odnosno da ne odobrava ugovore za lica koja nisu kreditno sposobna jer je po definiciji Agencija odgovorna da uređuje bankarski ambijent“, naglasio je Nikić. On je dodao da pravno uporište prevarenom žirantu da krivično tereti nosioca kredita i banku odnosno MKO kao saučesnika daje član 283 Krivičnog zakona RS koji sankcioniše obmanu pri dobijanju kredita ili drugih pogodnosti. Prema tom članu, kaznom zatvora u trajanju od šest mjeseci do 10 godina biće kažnjen svako ko u namjeri da dobije kredit davaocu kredita da neistinite ili nepotpune podatke o imovnom stanju ili druge podatke bitne za dobijanje kredita, a visina kazne zavisi od visine iznosa kredita. Prema istom članu, novčano i zatvorom do dvije godine kažnjivo je i korišćenje dobijenog kredita za namjenu drugačiju od one koja je odobrena.
Srna
