U BiH u civilnom vazduhoplovstvu registrovano je ukupno 78 vazduhoplova, od čega se oko jedne trećine nalazi u Republici Srpskoj, a od tog broja najviše ih je u vlasništvu Aerokluba “Prijedor”, čak 16.
To su podaci izvoda iz registra vazduhoplova Direkcije za civilno vazduhoplovstvo BiH (BHDCA) na dan 29. maja 2012. godine.
Prema ovim podacima, 14 vazduhoplova registrovano je na 13 privatnih lica, a desetak na privatne firme.
Vlasnici i letači
Privatni avioni i helikopteri svuda su privilegija bogataša, a kod nas kažu da to nije tačno jer su helikopteri i avioni jeftiniji od nekih automobila koje viđamo svaki dan. Ovdje je nemoguće dobiti i imena svih vlasnika privatnih aviona, jer se veliki broj njih krije i avione je registrovao na aeroklubove.
Kao vlasnici letjelica u BHDCA navedeni su: Milenko Vranješ, Aleksandar Bajrić, Mladen Spasojević, Jusuf Midžić (dvije letjelice), Irfan Mujagić (dva aviona), Fahrudin Kreštalica, Mirko Vidović. Tu su i Miroslav Sabljo i Ivan Karačić (jedan vazduhoplov), Enis Džanić, Zvonko Bušić, Izudin Ahmetlić i Enver Čerimović.
Teško je doći do podatka koliko tačno ljudi u RS posjeduje privatne avione. U spisima BHDCA nalazi se ime urednika nekoliko enigmatskih časopisa u Banjaluci Mladena Spasojevića, za kojeg je navedeno da ima avion tipa “avid”.
– Moj avion je američke proizvodnje sa sklopivim krilima. Polovan košta između pet i sedam hiljada evra, a koristi bezolovni benzin – kaže Spasojević.
On dodaje da je obuku završio u Aeroklubu “Prijedor” i da “letenje iz hobija nije preskupo”.
Nebom leti i bivši direktor “Puteva RS” Mladen Lazendić. On tvrdi da jeste položio za pilota i to u Zrenjaninu, ali da navodno još nije kupio avion.
– Letim malim, ultralakim avionom koji pripada klubu u Banjaluci – tvrdi Lazendić.
Nezvanični izvori navode međutim da to nije tačno, da je Lazendić već kupio avion i da pilotira nebom poslije samo 20 časova obuke.
U Sarajevu žive dva vlasnika privatnih aviona. Najskuplji avion u Federaciji posjeduje Sarajlija i sportski pilot Fahrudin Kreštalica, čija “cesna 172” vrijedi oko 30.000 evra. On avion koristi za turističke ture panoramskog razgledanja Sarajeva.
– Jedan ovakav, nov, avion košta 200.000 dolara. Ja sam prije nekoliko godina nabavio polovan avion, koji redovno prolazi sve kontrole i preglede – objasnio je Kreštalica, koji je kontrolor leta na aerodromu Sarajevo.
Vlasnik četvorosjeda “cesne 172” je i pilot Irfan Mujagić, dok dvije “morane” posjeduje predsjednik Udruženja pilota i vlasnika privatnih aviona u Bihaću Jusuf Midžić.
Najskuplje jedrilice u BiH posjeduje Aeroklub “Visoko” kojim upravlja bivši načelnik Visokog Kenan Jusufbašić. Taj aeroklub ima dvije nove motorne jedrilice L13 čija je ukupna vrijednost 160.000 evra.
U Banjaluci privatna škola
Postoji i nekoliko privatnih firmi u BiH koje posjeduju avione. Kako se od ranije zna jedna od njih je “Avaz” d.o.o. u čijem vlasništvu je “cesna 550”, te firma “Avio rent” d.o.o. za koju se veže Zoran Ćopić, kojem se sudi u Banjaluci za pranje novca narko-klana Darka Šarića. Ova “cesna” prizemljena je kada je Ćopić uhapšen.
U Banjaluci je registrovana firma “Grande Trivić” d.o.o. koja se bavi građevinarstvom, ali ima i auto i avio-školu i naravno, avion. Na njihovom sajtu se navodi da je to prva privatna avio-škola u BiH.
– Avio-škola Trivić posjeduje vlastiti avion u kojem ćete pohađati časove letenja i polagati praktični dio ispita. Ugodan let želi vam avio-škola “Grande” Tomislav Trivić, piše na sajtu.
Ženski glas u toj firmi rekao je da je “vlasnik Tomislav Trivić u Njemačkoj, a da ona o tome ne može ništa reći”. Kako nezvanično saznajemo, ta “avio-škola” ipak nikad nije zaživjela.
Avione imaju i privatne firme “Ekobel”, “Aviopiva”, “Međugorje airlines”, “Atelje klub”, “Ikar air”, te nekoliko udruženja u Sarajevu, Tuzli i Bihaću.
Sekretar Aerokluba “Prijedor” Nebojša Nožinić kaže da među registrovanih 16 vazduhoplova u tom klubu ima zmajeva i jedrilica, te aviona rashodovanih od bivše JNA.
– Ja sam dugo u ovom poslu, ali svoj avion nemam. To je veoma skup sport. Kada se sve sabere i ukalkuliše, čas letenja nije ispod 150 evra – kaže Nožinić.
Nova jednomotorna “cesna 172” sa četiri sjedišta u SAD košta oko 200.000 dolara. Polovni avioni su, naravno, jeftiniji i njihova cijena zavisi od starosti i opreme.
Ponuda je prilično velika i cijene se kreću od desetak hiljada evra pa naviše.
Gotovo svi vlasnici aviona u BiH svoje ljubimce su kupili u Njemačkoj. Godišnje održavanje aviona košta oko četiri hiljade KM.
Većina vlasnika aviona u BiH sami pilotiraju, jer su stekli dozvolu u jednom od desetak areoklubova, koliko ih ima u BiH. Obuka u privatnim avio-školama u BiH kreće se od pet do sedam hiljada KM.
U BiH svake godine tridesetak zaljubljenika u visine i letenje položi kurs letenja, koji obuhvata 120 časova teorije i 40 časova letenja. Registrovani aeroklubovi nalaze se u Bihaću, Livnu, Mostaru, Prijedoru, Sarajevu, Tomislavgradu, Trebinju, Tuzli i na Trebeviću.
Hrvatska
U Hrvatskoj su prošle godine bile registrovane 362 letjelice – od balona i zmajeva do komercijalnih i poslovnih aviona, mlaznih, turbopropeleraca i klipnih aviona. 115 letjelica je u vlasništvu privatnih osoba.
Jedan od danas najskupljih, ali i najnovijih aviona u Hrvatskoj je “beechcraft king air” 200 koji je velikogorički preduzetnik Boris Kordić, odnosno njegova firma “Colombo Air”, platio vrtoglavih 4,5 miliona dolara.
Biznismen Enver Moralić leti u svom avionu “beechcraft” vrijednom oko 1,5 miliona dolara.
Rajko Rauš vlasnik je firme “Diamond Air” iz Varaždina koja posjeduje tri aviona “diamond star” najnovije generacije, vrijedne ukupno 300.000 evra.
Helikoptere više preferiraju bogataši poput “kralja salame” Đure Gavrilovića ili trgovačkog maga Ivice Todorića, koji leti u “bellu” 427 od dva miliona dolara.
Srbija
U Srbiji postoji 35 privatnih aviona i šest helikoptera. Jedan od prvih vlasnika privatnog aviona postao je Željko Mitrović, vlasnik “Pinka”, koji je 2004. godine postao vlasnik jedne od prvih aviokompanija u Srbiji “Air Pink”. Flotu “Air Pink” čine “cessna citation II C550”, “cessna citation II C551” i “beechcraft duke A60”.
Najbogatiji Srbin Filip Cepter posjeduje luksuzni i živo obojeni “challenger 605” vrijedan 17,7 miliona evra. To je najskuplji privatni avion na području bivše Jugoslavije.
Stanko Subotić Cane takođe je vlasnik nekoliko skupocjenih aviona, ukupne vrijednosti 70 miliona evra.
Najskuplji avion u Srbiji donedavno je posjedovao novosadski biznismen Miodrag Kostić, vlasnik nekoliko šećerana.
Glas Srpske
