Na prijedorskom aerodromu „Urije“ u toku su radovi na obnovi spomen obilježja prvim pilotima partizanske avijacije Franji Kluzu i Rudi Čajavcu. Ovo obilježje podignuto je 1967.godine na mjestu stvaranja Prve partizanske avijacije 1942.godine.Sekretar Aero kluba Prijedor Nebojša Nožinić potvrdio je da je ovo druga rekonstrukcija ovom spomenika, te da je prva bila 1989. godine kada je otvaran novi hangar i nova pista na ovom aerodromu.
„Zahvaljujući razumijevanju i pomoći prije svega opštine, a onda i republičke i opštinske organizacije SUBNOR-a ovaj se spomenik rekonstruiše povodom jubileja 70 godina od stvaranja prve avijacije i 60 godina od osnivanja ovdašnjeg aero kluba„ kazao je Nožinić.
On je dodao da se radovi koje izvodi preduzeće „Jeftić“ d.o.o. odnose na rekonstrukciju i uređenje vertikale krila aviona koje je okosnica ovog spomen obilježja i koje simbolizuje avion, te uređenje oplate i prilaza spomeniku.
„Na taj dan, 23.maja 1942.godine dogodio se prelet iz neprijateljskog vazduhoplovstva tadašnje NDH, tačnije iz Banja Luke na ovo mjesto i što je interesantno na možda u vrijeme najvećih borbi u Evropi, jedinu slobodnu teritoriju.U avionima koji su preletjeli bili su piloti Franjo Kluz i Rudi Čajavec, kao i mitraljezac Milutin Mišo Jazbec. Ovdje ih je dočekao Ivica Mitričić koji će kasnije postati mitraljezac Franje Kluza i koji je izvršio tehničke pripreme za prihvat tih aviona“, kaže Nožinić.
Prema istorijskim podacima koje navodi Nožinić, odmah je počela potraga tako da je već nakon nekoliko dana Franjo Kluz je izvršio prelet na pripremljeni aerodrom u Međuvođu i taj avion je dejstvovao sa te pozicije.
„Franjo Kluz i Mišo Jazbec su poletjeli na svoj prvi borbeni zadatak 4. juna kada su i poginuli, dok je drugi avion dejstvovao pod neprijateljskim oznakama sve do početka Kozarske ofanzive kada je preletio sa Kozare, na Milašinačko polje kod Lušci Palanke. U njemu su bili Rudi Čajavec i Ivica Mitričić koji su za vrijeme dejstvovanja partizanske avijacije izvršili 11 borbenih letova“, rekao je Nožinić.
On je potvrdio da će radovi na rekonstrukciji ovog spomen obilježja koji evocira sjećanja na te slavne dane stvaranja partizanske avijacije biti završeni do 23. maja kada će na prigodnoj svečanosti biti obilježena 70. godišnjica njenog osnivanja.
„Istorijske činjenice pokazuju da je to bila prva i jedina avijacija u Evropi u to vrijeme kojom je raspolagao jedan pokret otpra kakav je bio status Narodnooslobodiačke vojske Jugoslavije“, rekao je Nožinić.
On je dodao da su u toku aktivnosti da postavljanju aviona mlaznog tipa galeb na nosač u blizini ovog spomen bolježja koji će na poseban način evocirati upomene na mjesto stvaranja Prve partizanske avijacije.
„Praktično sa tim avionom i ovim spomenikom ovo će biti jedna manja memorijalna zona vazduhoplovstva koja će evocirati istorijske datume naše prošlosti, kozarske epopeje i dati do znanja da je 1942. godine u jeku najvećih borbi ovo bila jedina slobodna teritorija“, kazao je Nožinić.
Ove godine obilježava se i 60 godina od osnivanja Aero kluba „Prijedor“. On je osnovan 1952. godine po tradiciji mjesta stvaranja Prve partizanske avijacije i jedno vrijeme, od 1974.godine pa do otadžbinskog rata je nosio ime Prva partizanska avijacija, da bi od rata ponovo ponio ime kako je i nekad nosio, Aero klub „Prijedor“. Klub ima 110 aktivnih članova koji provode aktivnost u motornoj, jedriličarskoj i padobranskoj sekcije te sekciji ultra lake avijacije. Povodom ovog jubileja i povodom 16. maja, dana opštine Prijedor u Muzeju Kozare će biti otvorena dokumentarna izložba fotografija o stvaranju i radu ovog kluba.
Glas Srpske