Od davnina je poznato da je planina Kozara ljubiteljima prirode podarila neprocjenjivo bogatstvo, pa nije ni čudo što su poklonici ovog kraja odlučili da joj se na adekvatan način oduže.
Nedavno je Udruženje „Zelene staze“ iz Banje Luke, Planinarsko sportsko društvo „Previja“ iz Lamovite, Planinarsko društvo „Čičak“ Čelinac i PAOK Banja Luka, organizovali manifestaciju „Zdravo, Kozaro“, koja je promijenila odnos svih članova prema prirodi i ustanovila neke nove standarde u zaštiti prirodnih bogastava.
Dvodnevna manifestacija ispunila je očekivanja njenih organizatora i učesnika, koji su imali priliku da beru ljekovite biljke, spremaju hranu, a predstavljen je najzdraviji način ishrane, knjiga o hrani i projekat za samoodrživost ovog područja „Brekinja“.
– S bogatstvom šumskih plodova Kozare upoznali su se učesnici manifestacije na pješačkoj stazi Mudri sokak – Previja, gdje su brali šumske plodove uz edukaciju o bogatstvu Kozare u ljekobilju, šumskim plodovima, biodiverzitetu, arboretumu – rekao je predsjednik udruženja „Zelene staze“, Slavko Crnić.
Ono što je najznačajnije jeste predavanje i obuka, priprema i degustacija hrane bez termičke obrade, kao najzdraviji način ishrane.
– Svjesni smo činjenice da su ljudi bili najzdraviji kada se hrana nije termički obrađivala. Zato smo i priredili ovaj dio manifestacije. Održana je i promocija moje knjige „Liječenje hranom-novi stari način života“, a promovisali smo i samoodrživost projekta „Brekinja“. Promovisali smo osam ljekovitih jela od domaćih sirovina bez konzervansa, koja će se proizvoditi u Brekinji, kod Kozarske Dubice. Promovisali smo zeleni biljni prah, mješavinu 25 vrsta ljekovitih trava s naših planina. Ovaj proizvod je dobar za jačanje imuniteta i očuvanje zdravlja. Predstavili smo ekološku pastu za zube zeopasta, bez fluora i drugih hemikalija, čiji je idejni tvorac Vojin Kopuz. Praktikovali smo degustaciju svih proizvoda, prikazan je video materijal brekinjksog kraja, planinarskih akcija i slično – rekao je Crnić.
Crvrkut ptica i zov sove odjekivali su Kozarom dok je logorska vatra pucketala do duboko u noć. Kozara nije bila sama, a vjerovatno neće biti ni u budućnosti, pa se očekuje da će manifestacija postati tradicionalna.
– Ljubitelji prirode koji su dolazili autima, pješačeći ili biciklima, uživali su u čarima Kozare. Planiramo da dva puta godišnje organizujemo ovakve manifestacije, jer to ova planina zaslužuje – rekao je Duško Blažić, predsjednik PD „Previja“.
Prema riječima jednog od vođa izleta, Dragana Kuzmanovića, iz PD „Čičak“ iz Čelinca, manifestacija je pokazala duh Kozare, a druženje u planinarskom domu je proteklo u veoma ugodnoj atmosferi.
– Drago mi je što su proizvodi od bundevinih sjemenki, kestena, biljnog praha i suncokretovog ulja veoma dobro prihvaćeni. Drago mi je što je Slavkova knjiga „Izlječenje hranom novi-stari način života“ veoma dobro prihvaćena tako da se tražio primjerak više. Drugog dana manifestacije učesnici su nabrali znatne količine šipka, ali i ljekovitih biljaka, te na taj način odali priznanje prirodi – rekao je Kuzmanović.
„Zdravo, Kozaro“ ostaće upamćena i po promociji veoma važnog projekta „Brekinja“ koji je pokrenut u cilju zaštite i iskorišćavanja prirodnih bogatstava planine Prosare koja se naslanja na Kozaru.
Brekinja je mjesto dodira i mjesto okupljanja pet sela, Jasinja, Tukličana-Komljenaca, Čelebinaca, Brekinje i Pobrđa, koja pripadaju opštini Kozarska Dubica.
Sela su poljoprivredni raj s nekoliko većih uzgajivača stoke, prerade mlijeka, šumskog voća, prerađivača drveta i nekoliko voćara. U Brekinji se stanovništvo bavi uglavnom poljoprivredom na klasičan način, većina ne spada u robne proizvođače i proizvodi tradicionalne proizvode koji ne nalaze svoje mjesto na tržištu. Ukoliko se proizvodi iznose na tržište, nisu upakovani i nemaju oznake kvaliteta i porijekla.
Idejni tvorci projekta su Milorad Gligorić i Mile Gajić iz brekinjskog kraja, kao i ugledni proizvođač malinovog vina, magistar Đorđe Grujičić.
Prema riječima autora projekta, Slavka Crnića, brekinjski kraj je zdrav, zemljište neiscrpljeno i neinficirano sa svim uslovima za organizaciju proizvodnje robe sa geografskim porijeklom.
– Ovim projektom proizvođači su uvezani u interesne ili neformalne organizacije po specijalnostima, stočari, mljekari, voćari, prerađivači drveta, a postoji Udruženje poljoprivrednika koje pomaže u organizaciji proizvodnje i pokušava urediti tržište. Plan predviđa čvršću i stručniju organizaciju, savjetodavnu i edukativnu, koja će nuditi zaokružen proces od planiranja, preko proizvodnje i praćenja proizvodnje za tržište, te organzovati preradu, pakovanje i plasman na tržište – dodaje Crnić.
Projektom se planira i organizacija jesenjeg prodajno-izložbenog sajma u Brekinji, koji bi promovisao kraj, aktivizam, podržao sve aktivnosti i artikulisao i predodredio projekte i planove. Ovaj projekat su pokrenuli veliki proizvođači iz brekinjskog kraja i ugledni funkcioneri i intelektualci.
– Planirani su distributivni centri u kojima će se naći svi proizvodi brekinjskog kraja u Kozarskoj Dubici, Knežici, na graničnim prelazima i u Banjoj Luci. Svako pakovanje bi nosilo karticu na čijoj jednoj strani bi bili podaci organizatora i udruženja koje planira, prati i garantuje porijeklo proizvoda, a na drugoj strani su podaci o proizvođaču s podacima farme, brojem telefona i adresom, kako bi poradili i na direktnom povezivanju proizvođača i potrošača – kažu tvorci projekta.
Prema riječima Duška Blažića, ovako uređen kraj bi postao veoma interesantan za jačanje turizma i opštu turističku ponudu, za studijski boravak đaka i studenata i naročito za razvoj seoskog turizma i aktivizma, kao što je planinarenje, maraton u prirodi, skautske aktivnosti, sve to uz ponudu zdrave hrane i mogućnost učešća u radu u svim segmenatima života brekinjskog kraja, što je novi trend u turizmu.
Projektom je naglašeno da bi stočari proizvodili tradicionalne mesne proizvode, prerađivači voća bi prerađivali ljekovite biljke van sezone prerade voća, a planirana je i prerada uljarica.
Projektom „Breknija“ predviđena je i proizvodnja od poljoprivrednih sirovina, jestivih i ljekovitih trava, bez konzervansa i potpuno zdravih proizvoda, kao što je osam vrsta namaza za jačanje svih funkcija organizma, očuvanje zdravlja sa 26 vrsta trava iz brekinjskog kraja.
– Namazi nose naziv unanamazi, a ljekovite trave se melju i proizvodi ljekoviti biljni prah pod nazivom unabiljni prah. Zajednički naziv proizvoda je una – kaže Slavko Crnić.
Poređenja radi, proizvođači bundeva za sjemenke prodaju sjeme za jedan evro po kilogramu. Od jednog kilograma sjemena bundeve dobije se pola litra ulja čija je cijena 20 evra, kažu predlagači projekta.
– Od jednog kilograma bundevinog sjemena dobije se jedan kilogram unanamza čija je cijena 20 KM. Projekat je osmišljen tako da novostvorena i finansijska vrijednost ostaje u brekinjskom kraju, uvećao bi se porez, i ekonomski jačala RS – zaključuje Slavko Crnić.
Fokus
